De vakantie is weer voorbij gevlogen. Maar dan! Stap je weer in je oude patroon? Ga je weer verder zoals voorheen? Dat kan, maar sta er eens even bij stil, hoe dat leven nu werkelijk voor je voelde. Voelde het licht of zwaar voor je aan? Een van de redenen dat het zwaar kan voelen is dat we geneigd zijn de lat hoog te leggen. Zo hoog dat iets eigenlijk bij voorbaat al niet haalbaar is. Herken je dat bij jezelf? Is dat iets waar jij ook toe neigt, hoge eisen aan jezelf stellen? Perfectionisme? Dat is eigenlijk een heel algemeen beeld, tegenwoordig. Daarnaast herkennen veel hooggevoelige mensen zich als perfectionist. Zolang het perfect is, lijkt het of je controle hebt op je omgeving en alle prikkels. Maar uiteindelijk leidt perfectionisme vaak tot burn-out.
Perfectionisme, wat is dat?
Perfectionisme betekent ‘het volmaakte nastreven’. Goed is niet goed genoeg, alles moet perfect zijn. Een perfectionist legt de lat erg hoog. Niet alleen voor zichzelf, maar ook voor zijn omgeving.
Hoe ontstaat perfectionisme?
Perfectionisme ontstaat vanuit een gevoel of de vaststelling niet gewaardeerd te worden in wie je bent, wat je doet of wat je zegt. Dat je niet oké bent. Hierdoor ga je gedrag ontwikkelen met als doel je weer geliefd en gewaardeerd voelen, omdat je op de een of andere manier ook niet in staat bent dat gevoel uit je zelf te halen. Hierdoor ontstaat eigenlijk een ander persoon. Vaak zien we dat al in de kindertijd gebeuren, maar het kan ook op volwassen leeftijd of in de baarmoeder al ontstaan. Als er gedurende het leven meer van dit soort. Van nature aanwezige karaktereigenschappen, zoals een groot verantwoordelijkheidsgevoel en gevoelig zijn voor afwijzing ook een rol spelen. Daarnaast dragen bij HSP de diepgaande manier van verwerken, subtiele details teveel overdenken en over-analyseren ook zeker bij aan het ontstaan van perfectionisme.
Zware bagage
Deze bagage neem je mee in de rest van je leven. Je wordt gedreven door het patroon van behagen en perfectionisme. Enerzijds brengt dit je ver in b.v. sporten of carrière maken. Maar er hoort vaak een hoge tol van stress, angsten, ontelbare moetens, schuldgevoelens, etc. bij. Het zorgt ervoor dat je snelheid verliest en dat het nooit goed genoeg of klaar is. Een gevoel van niet goed genoeg zijn zorgt vaak voor een minder hoog geluksgevoel.
Perfectionisme als kracht
Perfectionisme kan dus iets heel moois en krachtigs zijn. Het kan er voor zorgen dat je het beste uit jezelf haalt en je doelen bereikt. Het is een mooie drijfveer en verbeterde resultaten op allerlei vlakken leiden weer tot vooruitgang en vernieuwing in de maatschappij. Bovendien zorgt perfectionisme ook voor een zorgvuldige afwerking van zaken. De HSP coach noemt een paar criteria van gezond perfectionisme: “je reageert soepel op opbouwende kritiek. Je bent niet meteen uit het veld geslagen als er iets mis gaat, maar gaat aan de slag om dit op te lossen. Je bent niet bang om fouten te maken en je gaat met plezier op in je werk zonder dat dit je veel stress oplevert.”
Perfectionisme dat je belemmert
Bij doorgeschoten perfectionisme liggen de eisen zo hoog, dat het onmogelijk is om hier aan te voldoen. Daardoor ga je misschien ver over je eigen grenzen, je herkent ze niet meer en je voelt ze niet meer aan. Het maakt dan ook dat je niet snel tevreden bent over jezelf en de dingen die je doet. Dit kost je bakken energie. Als perfectionist zie je fouten maken als een persoonlijk falen. Dit zorgt ervoor dat je zaken gaat uitstellen of zelfs gaat vermijden, uit angst om nog fouten te maken. Dit heeft een grote invloed op je zelfvertrouwen. Een perfectionist ziet de zaken vaak zwart-wit. Iets is helemaal goed of compleet slecht. Dat je jezelf pas goed genoeg vindt als je altijd voor anderen klaar staat. Je niet geleerd hebt jezelf te zijn. Dan is perfectionisme je echt in de weg.
Perfectionisme bij HSP
Het is een eigenschap die de meeste HSP's wel zullen herkennen bij zichzelf. Deze eigenschap zorgt ervoor dat hooggevoelige mensen de controle kunnen houden op de omgeving en alle prikkels. Zolang het perfect gaat voelt het alsof we controle hebben. Je zet het in als een soort extra bescherming om verlies van je energie tegen te gaan. Dit is echter maar schijn. Voor HSP’s komt er veel piekeren bij kijken, bijvoorbeeld als je iets niet goed genoeg (perfect) gedaan hebben. Perfectionisme bestaat echter alleen in je hoofd. Daarnaast hebben hsp's een grote behoefte aan waardering en positieve feedback. Je wilt zo graag perfect voldoen aan de verwachtingen van anderen, dat je niet meer luistert naar de signalen van je eigen lichaam.
Hoe herken je perfectionisme?
Als je een of meerdere van de volgende punten in jezelf herkent dan is er wellicht sprake van perfectionisme:
- Jezelf vergelijken met anderen en het net zo goed of beter willen doen.
- Je verwacht ook van anderen dan ze hun werk (heel) goed doen.
- Niet tot actie komen omdat wat je doet nooit goed genoeg is.
- Je staat jezelf niet toe dat je fouten maakt.
- Je wilt veel grip hebben op alles wat je doet.
- Je wilt niet loslaten en grip houden op de situatie.
- Je kunt en wilt niet delegeren.
- Je ervaart veel stress als het niet gaat zoals jij graag wilt.
- Niet goed genoeg zijn
Vicieuze cirkel
Als je de lat te hoog legt, kun je eigenlijk alleen maar falen. Je komt dan in een negatieve cirkel terecht.
Wellicht bereik je je doelen niet omdat je de lat te hoog legt. De enige optie die er dan is is falen. Je hebt kans dat je dan in een negatieve cirkel terecht komt. De cirkel van perfectionisme. Waarin je stress gaat ervaren, omdat je in jouw ogen faalt als je je doelen niet haalt, waardoor je nog beter je best gaat doen en je doel nog hoger stelt. Nog meer stress, etc......
De negatieve gedachten die ondertussen ontstaan zorgen ervoor dat je een volgende keer ook niet in actie durft te komen. Hooggevoelige mensen hebben natuurlijk al snel de neiging om kritisch op zichzelf te zijn en deze gedachten werken dan juist tegen. Dit gevoel van niet goed genoeg zijn zorgt vaak voor een minder hoog geluksgevoel.
Sannie Alblas-Smit van praktijk Sannie zette het heel duidelijk in een schema. Ik heb het hiernaast voor je geplaatst.
Training
De conclusie van perfectionisme op de lange termijn is dan vaak een burn-out. Je loopt zo aan jezelf voorbij dat je vastloopt. Dit start vaak klein met je lichaam dat aangeeft dat jij ook aan jezelf moet denken. Als je luistert dan wordt je wat minder perfectionistisch en dan neem je dus meer tijd voor jezelf. Maar als je niet luistert naar jezelf dan worden de klachten steeds erger en kom je vanzelf vast te zitten in je leven. Maar hoe kom je er nu vanaf?
Als je jezelf in het sporten een doel stelt, dan neem je de tijd om te trainen en er op die manier naar toe te werken dat je je doel kan behalen. We zijn niet gewend onze mentale spier te trainen. Toch werkt dit hetzelfde als fysiek trainen. Neem eens de tijd om jouw lat te bekijken. Hoe hoog heb jij jouw lat liggen en is dat reëel? Waar kun je die lat kleine stukjes lager leggen? Hierna geef ik je een aantal tips waarmee je kunt leren om minder perfectionistisch te zijn.
Start zo je mentale training
Om die verlammende gewoonte van perfectionisme aan te pakken, zijn er een aantal dingen die je kunt doen:
- Focus op het proces, niet op het doel. Verplaats je aandacht naar het proces dat nodig is om dit doel te bereiken. En richt je vervolgens op het goed uitvoeren van die stappen.
-
Zorg dat je (belachelijk) kleine stapjes maakt en pas daar je doelen op aan. Dit zorgt ervoor dat je doelen haalbaar zijn en het werkt bovendien heel motiverend als blijkt dat je je doelen gewoon wél behaalt.
- Perfectie bestaat niet! Het hoeft niet perfect te zijn wat je doet, dat is leren. Als perfectionist loop je rond met een heleboel kritische gedachten. Over anderen, gebeurtenissen, objecten en – bovenal – over jezelf. De eerste stap is je bewust worden van je kritische houding. Dit kun je doen door te mediteren of te schrijven. Als je jezelf en het leven kan accepteren dan valt er een last van je schouders.
- Fouten maken mag. Het is zelfs een must. Als je nooit was gevallen had je ook nooit leren lopen. Kijk dus anders naar de fouten die je maakt. Het is natuurlijk nooit leuk, maar probeer je fouten te zien als kans om te groeien en te leren.
- Het gras is altijd groener bij de buren, lijkt het... Maar overal is wel iets, wat je misschien niet kan zien. Richt je op jezelf, wat kan jij doen om jouw leven zo mooi mogelijk in te richten.
- Stop met moeten! De woorden die je gebruikt zijn belangrijk, omdat ze bepalen hoe je denkt en hoe je de wereld ziet. Zie je liever een wereld vol verplichtingen, of een wereld vol mogelijkheden? Doe je best om moeten te vervangen door willen of mogen.
- En heel belangrijk, wees eens net zo mild en lief voor jezelf, als voor je beste vriendin!
Is HSP nog een valkuil voor jou?
Als je je hooggevoeligheid nog niet goed beheerst kan je erg onzeker zijn en twijfelen. Ook kunnen hsp’s erg moeilijk nee zeggen en missen ze assertiviteit. Niet handig in combinatie met perfectionisme. Voel jij je vaak afgewezen, gefrustreerd, niet goed genoeg, teleurgesteld of schaam je je voor je hoogsensitieve kenmerken? Is je hoofd vaak vol, voel je je moe en niet gelukkig? Dan wordt het hoog tijd dat je jouw hooggevoeligheid leert beheersen! Volg dan het programma "Van overleven naar DROOMLEVEN". Dat kan nu met een mooi zomeraanbod, waarbij je een gratis startgesprek en 4 Reiki-afstandsbehandelingen als bonus ontvangt en je slechts de helft van de prijs betaald. Waarom? Omdat ik uit ervaring weet hoe heerlijk het is om dat vakantiegevoel nog heel lang vast te kunnen houden! Klik op de knop om je aan te melden of voor meer informatie over het programma.
Energieke groet
Nicole
Reactie plaatsen
Reacties